Historie Monotype XV

1937 Andries Hoefhamer reist naar Angerburg

Artikel DN journaal 1987 deel 1
Artikel DN journaal 1987 deel 2

1938 Internationale IJszeilweek van de E.E.U.

In 1938 is de heer Jan Loeff naar Estland gereisd om daar deel te nemen aan de Internationale IJszeilweek van de Europäischer Eissegel Union. Hij heeft voor die gelegenheid een ter beschikking gestelde monotype H1 Koukleum gedoopt (dus niet de h1 typhoon). Dit was oorspronkelijk de C1, de winnaar van de EK 1933, de prototype boot van de kasse. Deze C1 met naam esyc33 (etnische see yacht club gebouwd onder leiding van Erik von Holst in de winter 32-33 was de eerste XV en winnaar van de eerste ek door Etienne Gahlnbäck. Eigendom van die club en later van Klaus Scheel, de rijkste man van Estland (joodse bankier) in 1939 ( door het Molotov - von Ribbentrop pact) gerepatrieerd naar Duitsland maar meteen gevlucht naar Stockholm met achterlating van de C1. Bijzonder detail is dat in 1939 een zekere F. Walter hiermee Estlands kampioen is geworden. Zie het volledige artikel uit de Waterkamioen van 7 mei 1938 op de pagina “document” op deze website.
Zie het volledige artikel uit de Waterkamioen van 7 mei 1938 hieronder:

1 Waterkampioen 7 mei 1938 blz 380
2 Waterkampioen 7 mei 1938 blz 381
3 Waterkampioen 7 mei 1938 blz 382
4 Waterkampioen 7 mei 1938 blz 383
5 Waterkampioen 7 mei 1938 blz 384
6 Waterkampioen 7 mei 1938 blz 385
7 Waterkampioen 7 mei 1938 blz 386

Diverse

Sinds twintiger en dertiger jaren werd met name in de Baltische staten veel ijsgezeild met boten uit de verschillende aan elkaar gerelateerde klassen:

20 m2, 15 m2, 12 m2, 10 m2 en de 8m2

Zie foto 20 m2 ijszeiljachten in Angerburg 1930.

Begin dertiger jaren had Hans Nathan een 15 m2 laten bouwen in Friedrichshagen bij de Bodensee in Duitsland op de fabriek waar ook de zeppelins gebouwd zijn. Hij zeilde vaak met deze 15m2 op de Braassem en was een zeer revolutionaire ijsschuit voor die tijd. Deze boot bestaat nog steeds en nadat hij in handen was van Cor van Staveren en later zijn zoon Jan van Staveren die hem verkocht aan Marc Blees, een bekende zeiler met name ook in de Regenboogklasse. Op 13 september 2023 nam Ben Bartels de "Braassemermeer" over. Hij zeilde voor het eerst in 1954 op 9 jarige leeftijd op het ijs samen met Cor van Staveren met deze boot. We hopen hem snel op het ijs te zien.

Het enthousiasme voor dit type ijszeiljacht was geboren in de dertiger jaren, nieuwe boten werden ontworpen en gebouwd naar de regel van deze vrije 15 m2 klasse "freie Fünfzehner”. Ca. 8 van deze ijszeiljachten zijn toen gebouwd en zeilden tegen elkaar, mooie voorbeelden zijn de 15 m2 "IJsbeer" en de 15 m2 "IJsvogel" gebouwd door Gerrit van Wijk in Woubrugge. Beide ijszeiljachten zijn langer dan de Monotype en zijn beiden nog op het ijs te vinden. In 2020 is de IJsvogel compleet gerestaureerd door Hans Jansen (XV H21 en 36) en verkeert in nieuwstaat! Feit is dat al deze boten onderling sterk verschillen en dat de een sneller is dan de ander.

Erik von Holst zag deze ontwikkeling ook en besloot de eenheidsklasse te ontwikkelen in 1932 en met succes want nu zeilen we nog steeds wedstrijden met hetzelfde ijszeiljacht. Na 1932 bleek de ontwikkeling van de vrije klassen dan ook niet stil te staan en systemen als, lieren voor de grootschoot, werden toen al gebouwd, zie op de foto het tweede wiel onder het stuurwiel. De 12 m2 klasse was nog verder ontwikkeld en hier werd uiteindelijk met vleugelprofielen als zeilen gezeild, zie foto 12 m2 vleugelprofiel. En in de zestiger jaren werd met grote deelname in deze klasse gezeild, zie foto van de Tallin Bay Sovjet Unie Championships 1964 12 m.2

Echter de Monotype XV werd uiteindelijk populairder en daarvan kun je hieronder en aantal foto’s uit de oude tijd zien. Nog steeds in al die jaren was Angerburg de bakermat van het ijszeilen in deze boot.

Riga European championship XV 1934

European Championship XV 1935 Angerburg waar de Duitse vloot enorm groot was. In de klasse zeilden ook voor en tijdens de tweede wereldoorlog Duitse officieren en soldaten in de Monotype klasse om zo de mannen te laten wennen aan snelle reacties en snelle beslissingen.

Ook in Zweden had men de Monotype ontdekt en in 1940 stond de XV S10 op het ijs bij Stockholm.

In de jaren zestig was in de Sovjet Unie de Monotype een zeer populaire klasse getuige deze foto waarop de XV SR 104 te zien is en op deze foto zelfs zeilnr. XV SR 184!

Zie ook: Riga USSR championships 1962

Binnenkort meer…